16 Mayıs 2011 Pazartesi
Pamukkale Travertenleri
Traverten çok yönlü, çeşitli nedenlere ve ortamlara bağlı, kimyasal reaksiyon sonucu çökelme ile oluşan bir kayadır. Pamukkale termal kaynağını meydana getiren jeolojik olaylar geniş bir bölgeyi etkilemiştir. Bu bölgede sıcaklıkları 35-100 C arasında değişen 17 sıcak su alanı bulunmaktadır. Pamukkale termal kaynağı, bölgesel potansiyel içindeki bir ünitedir. Kaynak, antik dönemlerden beri kullanılmaktadır. Termal su kaynaktan çıktıktan sonra 320m uzunluğunda bir kanal ile traverten başına gelmekte ve buradan, 60-70m.lik kısmi çökelmenin olduğu traverten katlarına dökülmekte ve ortalama 240-300m. yol kat etmektedir. Kaynaktan çıkan 35.6 Co sıcaklığında, içinde yüksek miktarda Kalsiyum Hidro Karbonat bulunan suyun havadaki oksijen ile olan teması sırasında Karbondioksit ve Karbon monoksit uçarak,kalsiyum karbonat çökelmekte ve traverten oluşumuna sebep olmaktadır.Çökelti ilk etapta jel halindedir.Reaksiyon kimyasal olarak; Ca(HCO3)+O2 à CaCO+CO2+CO+H2O şeklindedir. Katkat havuzcuklarında ve katkat şeddelerinde, çökelmekte olan kalsiyum karbonat, başlangıçta yumuşak bir jel halindedir. Zaman içinde sertleşmekte ve traverten olmaktadır. Ancak ziyaretçiler tarafından katkatlar üzerinde gezilmesi ve oynanması, henüz yumuşak haldeki kalsiyum karbonatların ezilmesine, dağılmasına neden olmaktadır. Travertenlere termal su kontrollü olarak belirli bir program dahilinde verilmektedir. Fazla miktarda ve uzun süre aynı yere akıtılan su yosunlaşmaya ve dolayısıyla travertenlerde hoş olmayan kirliliğe sebep olmaktadır. Beyazlığın oluşumunda, hava şartları, ısı kaybı, süre etkilidir. Çökelme, termal sudaki karbondioksitin havadaki karbondioksit dengeye gelinceye kadar devam etmektedir. Yerinde yapılan analizlerde, kaynak başındaki suyun karbondioksit miktarı ortalama 725mg/1 iken, suyun travertenleri terk ettiğinde bu miktar 145mg/1'e düşmektedir. Keza kalsiyum bikarbonat da benzer şekilde 1200 mg/1'den 400 mg/1'e düşmektedir. Keza Ca 576/8mg/1'e düşmektedir. Bu analiz sonucuna göre, 1lt. sudan traverten üzerine 499.9mg. CaCO 3 çökelmektedir. Bu miktar 1 1/sn. su için günde 43191g. Çökelme demektir. Ortalama yoğunluğu 1.48g/cm 3 alan kaplar. Suyun ortalama debisi 466.21/sn. olduğuna göre 13584m 2 alan beyazlatılabilecektir. Pratikte bu şartları yerine getirmek güçtür. Ancak bu teorik yaklaşıma göre yılda 1mm. kalınlığında 4.9km 2 alan beyazlatılabilir.
Ulubey Kanyonları
GİRİŞ
Türkiye'nin karstik topraklarında birçok kanyon bulunur. Özellikle bu tür karstik oluşum şekillerine Batı Toroslar da daha çok rastlanır. Bu oluşum Ege Bölgesi'nin, İç Batı Anadolu Bölümü'nde, kanyon vadilerin literatüre geçen en yeni örneğidir. Bu bölgenin kanyon ve karstik oluşum süreci Türkiye'nin diğer kanyonlarından biraz farklıdır.
Kanyon Vadi, Ege Bölgesi'nin iç kısımlarında yer alan Uşak Şehri'nin doğusunda başlar ve Büyük Menderes Grabeni'nin doğu ucunda yer alan Adıgüzel Barajı'na doğru uzanır.Söz konusu kanyonun önemi; farklı seviyelerdeki şekillere, eski jeolojik vadiye terk edilmiş Menderes'e ve özel karstik arazi şekillerine sahip olmasından gelir. Banaz-Ulubey Kanyon Sistemi'nin oluşumu, dikey tektonik hareket ve akarsu aşındırması arasındaki yakın ilişkiyi göstermektedir. Diğer bir deyişle kanyon vadi boyunca görünen terk edilmiş menderes vadideki terasların seviyelerine bakarak fay hatlarının kırılma safhalarını gözlemleyebiliriz. Bu araştırma, kanyonun oluşumunu açıklamak için gerçekleştirilmiştir.
JEOMORFOLOJİK ÖZELLİKLER
Araştırma alanımız Ege Plato yüzeyinin iç bölümlerindeki tipik plato görünümüdür. Doğudan Sandıklı Dağı, Kuzeyden Murat Dağı, Güneyden tepelik alanla, Batıdan Boz Dağı ile çevrelenmiştir. Yüksekliği 700-750 m'dir. Platonun yüzeyindeki su, Banaz-Ulubey dereleri tarafından boşaltılır ve bu dereler Adıgüzel Barajı'ndaki Büyük Menderes Nehri ile birleşir.
Bu alanda; kanyon genişliğinin üst bölümü 500-100 m. arasında, plato yüzeylerindeki derinlik 135-170 m. civarlarında değişir. Bu özellikler; plato yüzeyinin Banaz-Ulubey Çayı tarafından derin şekilde ayrıldığını gösterir. Alanın, doğal bitki örtüsü Pinus brutia, ormanı ve çam ormanlarının yok olduğu maki topluluklarına rağmen, kanyonun yokuşları sade görünüm içindedir. Pinus, brutia küme toplulukları görülür.
Bu alanlar çayır yada hayvanların otlatıldığı alanlardır. Kanyonun taban genişliğinde meyve ve sebze bahçeleri vardır. Banaz Çayı Uşak'ın deri fabrikası tarafından kirletilmiştir. Bu sebeple nehirde balık sayısı oldukça azalmıştır.
Türkiye'nin karstik topraklarında birçok kanyon bulunur. Özellikle bu tür karstik oluşum şekillerine Batı Toroslar da daha çok rastlanır. Bu oluşum Ege Bölgesi'nin, İç Batı Anadolu Bölümü'nde, kanyon vadilerin literatüre geçen en yeni örneğidir. Bu bölgenin kanyon ve karstik oluşum süreci Türkiye'nin diğer kanyonlarından biraz farklıdır.
Kanyon Vadi, Ege Bölgesi'nin iç kısımlarında yer alan Uşak Şehri'nin doğusunda başlar ve Büyük Menderes Grabeni'nin doğu ucunda yer alan Adıgüzel Barajı'na doğru uzanır.Söz konusu kanyonun önemi; farklı seviyelerdeki şekillere, eski jeolojik vadiye terk edilmiş Menderes'e ve özel karstik arazi şekillerine sahip olmasından gelir. Banaz-Ulubey Kanyon Sistemi'nin oluşumu, dikey tektonik hareket ve akarsu aşındırması arasındaki yakın ilişkiyi göstermektedir. Diğer bir deyişle kanyon vadi boyunca görünen terk edilmiş menderes vadideki terasların seviyelerine bakarak fay hatlarının kırılma safhalarını gözlemleyebiliriz. Bu araştırma, kanyonun oluşumunu açıklamak için gerçekleştirilmiştir.
JEOMORFOLOJİK ÖZELLİKLER
Araştırma alanımız Ege Plato yüzeyinin iç bölümlerindeki tipik plato görünümüdür. Doğudan Sandıklı Dağı, Kuzeyden Murat Dağı, Güneyden tepelik alanla, Batıdan Boz Dağı ile çevrelenmiştir. Yüksekliği 700-750 m'dir. Platonun yüzeyindeki su, Banaz-Ulubey dereleri tarafından boşaltılır ve bu dereler Adıgüzel Barajı'ndaki Büyük Menderes Nehri ile birleşir.
Bu alanda; kanyon genişliğinin üst bölümü 500-100 m. arasında, plato yüzeylerindeki derinlik 135-170 m. civarlarında değişir. Bu özellikler; plato yüzeyinin Banaz-Ulubey Çayı tarafından derin şekilde ayrıldığını gösterir. Alanın, doğal bitki örtüsü Pinus brutia, ormanı ve çam ormanlarının yok olduğu maki topluluklarına rağmen, kanyonun yokuşları sade görünüm içindedir. Pinus, brutia küme toplulukları görülür.
Bu alanlar çayır yada hayvanların otlatıldığı alanlardır. Kanyonun taban genişliğinde meyve ve sebze bahçeleri vardır. Banaz Çayı Uşak'ın deri fabrikası tarafından kirletilmiştir. Bu sebeple nehirde balık sayısı oldukça azalmıştır.
12 Mayıs 2011 Perşembe
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)